Şöyleki;
Eğer bir alkolsüz içecek (gazoz gibi) ürününün etiketini tasarlamak istiyorsanız, öncelikle içerine kattığınız bileşenleri iyi bilmeniz gereklidir. Alkolsüz içeceklere Aspartam, asesülfam gibi tatlandırıcı katmış iseniz, etikette ayrıca enerjisi azaltılmış ifadesi kullanmalı ve enerji besin öğeleri tablosu ilave etmelisiniz.
Şimdi aromalı, tatlandırıcı ilave edilmiş bir gazlı içeceğin etiketinin nasıl olması gerektiğini anlatmaya çalışacağız.
Öncelikle Türk Gıda Kodeksi – Etiketleme tebliğinde, bir gıda maddesinin etiketinde bulundurulması zorunlu bilgileri inceleyelim:
Etiket Bilgileri
Madde 6- Gıda maddelerinin etiketinde bulundurulması zorunlu bilgiler aşağıda belirtilmektedir:
a) Gıda maddesinin adı,b) İçindekiler,c) Net miktarı,d) Üretici ve paketleyici firmanın adı, tescilli markası, adresi ve üretildiği yer,e) Son tüketim tarihi,f) Parti numarası ve/veya seri numarası,g) Üretim izin tarihi ve sayısı, sicil numarası veya ithalat kontrol belgesi tarihi ve sayısı,h) Orijin ülke,ı) Gerektiğinde kullanım bilgisi ve/veya muhafaza şartları,i) Hacmen %1.2 den fazla alkol içeren içeceklerde alkol miktarı,Gıda maddelerinin etiketlerinde (a), (c), (e) ve (i) bentlerinde yer alan bilgiler aynı yüzde olmalıdır.Bu yazdığımız 9 madde olmazsa olmazlardır. Şimdi madde madde incelemeye çalışalım;
a) Gıda maddesinin adı: Gıda maddesinin adı en can alıcı konulardan biridir. Bir gıda maddesi markası ile birlikte etikette bulunmalıdır. Peki gıda maddesinin adı neye göre verilmelidir. Bunun en kolay yolu o ürünün tebliğine bakmaktır. Gıda maddemiz aromalı gazlı içecek idi. Gelin Türk Gıda Kodeksi – Alkolsüz İçecekler Tebliğine bakalım;
TanımlarMADDE 4 – (1) Bu Tebliğde geçen;a) Aromalı içecek: Su, aroma maddeleri ve/veya diğer bileşenler ile şeker ilave edilerek veya edilmeden tekniğine göre gazlı veya gazsız olarak üretilen veya aromalı şurubun sulandırılması ile hazırlanan içeceği,b) Aromalı doğal mineralli içecek: Doğal mineralli su, aroma maddeleri ve/veya diğer bileşenler ile şeker ilave edilerek veya edilmeden tekniğine göre gazlı veya gazsız olarak üretilen içeceği,c) Aromalı şurup: Su, aroma maddeleri ve/veya diğer bileşenler ile şeker ilave edilerek veya edilmeden tekniğine göre üretilen ve aromalı içecek hazırlanmasında kullanılan koyu kıvamlı ürünü,ç) Aromalı içecek tozu: Aroma maddeleri ve/veya diğer bileşenler ile şeker ilave edilerek veya edilmeden tekniğine göre üretilen ve aromalı içecek hazırlanmasında kullanılan toz ürünü,d) Aromalı su: Su ve aroma maddeleri ile tekniğine göre gazlı veya gazsız olarak üretilen suları,e) Doğal mineralli su: 1/12/2004 tarihli ve 25657 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “Doğal Mineralli Sular Hakkında Yönetmelik”te yer alan özelliklere uygun mineralli suları,f) Kola: Su ve kendine özgü aroma maddeleri ve/veya diğer bileşenler ve/veya kafein ile şeker ilave edilerek veya edilmeden tekniğine göre üretilen ve karbondioksit ile gazlandırılmış olan içeceği,g) Meyveli içecek: Meyve suyu ve/veya meyve püresi ve/veya bunların konsantresi ve/veya meyve tozu, su ve/veya diğer bileşenler ile şeker ilave edilerek veya edilmeden tekniğine göre gazlı veya gazsız olarak üretilen içeceği,ğ) Meyveli doğal mineralli içecek: Meyve suyu ve/veya meyve püresi ve/veya bunların konsantresi ve/veya meyve tozu, doğal mineralli su ve/veya diğer bileşenler ile şeker ilave edilerek veya edilmeden, tekniğine göre gazlı veya gazsız olarak üretilen içeceği,h) Meyveli şurup: Meyve suyu ve/veya meyve püresi ve/veya bunların konsantresi ve/veya meyve tozu, su ve/veya diğer bileşenler ile şeker ilave edilerek veya edilmeden tekniğine göre üretilen ve meyveli içecek hazırlanmasında kullanılan koyu kıvamlı ürünü,ı) Meyveli içecek tozu: Meyve suyu ve/veya meyve püresi ve/veya bunların konsantresi ve/veya meyve tozu ve/veya diğer bileşenler ile şeker ilave edilerek veya edilmeden tekniğine göre üretilen ve meyveli içecek hazırlanmasında kullanılan toz ürünü,i) Su: 17/2/2005 tarihli ve 25730 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik”te yer alan özelliklere uygun insani tüketim amaçlı suları,j) Şeker: “Türk Gıda Kodeksi Şeker Tebliği”ne uygun şekerleri,k) Tonik: Su, şeker, kinin ve/veya narincin ile tekniğine göre üretilen ve karbondioksit ile gazlandırılmış olan içeceği,l) Yapay soda: Sulara, sodyum bikarbonat eklemek suretiyle, tekniğine göre hazırlanan karbondioksit ile gazlandırılmış ürünü,ifade eder.Yukarıda altını çizerek belirttiğimiz tanım yani “Aromalı İçecek” tanımı bizim ürünümüze uyuyor. Yine aynı Alkolsüz İçecekler tebliğinin Ambalajlama ve etiketleme-işaretleme bölümünde 11. maddenin b bendinde ise şu ifadeler var;
b) Gazlı olarak üretilen içeceklerde “gazlı” ifadesi ürün adı ile birlikte etiket üzerinde yer almalıdır. Bununla birlikte, meyveli içeceklerin gazlı olanları “meyveli gazoz”; aromalı içeceklerin gazlı olanları “aromalı gazoz” olarak da adlandırılabilir. Gazsız olan ürünlerde ise ürünün bu özelliği ürün etiketinde belirtilmeyebilir.Bu da şu demek oluyor: Ürünümüzün adını “gazlı aromalı içecek” olarak yazabiliriz. Bunu biraz daha kısaltmak istersek “aromalı gazoz” olarak değiştirebiliriz.
Tebliğin aynı maddesinin d bendi ise şöyle:
d) Bu Tebliğde yer alan meyveli veya aromalı ürünler; iki farklı meyve veya aroma içeriyorsa, söz konusu meyvelerin veya aromaların ürün içindeki azalan sırasına göre; üç veya daha fazla farklı meyve veya aroma içeriyorsa, “karışık” ifadesi ile adlandırılmalıdır.Buna göre ürünümüz 3 veya daha fazla aroma içeriyor ise karışık ifadesi kullanabiliriz. Yani eğer ürünümüz portakal, mandalina ve limondan oluşuyor ise “karışık aromalı gazoz” diye adlandırabiliriz.
Şimdi bu maddenin son aşamasına geldik; ürünümüze bir de marka vererek adını tanımlarsak ilk aşama bitmiş olacak. Diyelimki markamız “Buzuldağı” olsun. Marka ile birlikte ürün tanımı şöyle olmalı: “Buzuldağı Karışık Meyve Aromalı Gazoz”.
En zor aşamalardan birini böylece aşmış olduk. Yani ürün tanımı bitti sayılır.
b) İçindekiler : Etiketleme tebliğinde içindekiler ile ilgili birçok madde var. Bu maddeleri tek tek incelemenizi tavsiye ediyoruz. Ürün içeriğinize göre ilave açıklamalar yapmanız gerekebilir. Burda bilinecek en önemli şeyleri açıklamaya çalışacağız. Öncelikle ürünü oluşturan bileşenler miktarları bakımından büyükten küçüğe doğru sıralanmalıdır. Üründe gıda katkı maddeleri var ise fonksiyonları ile birlikte adı veya EC kod numarası ile verilmelidir. Örneğin bizim ürünümüzde tatlandırıcı olarak aspartam, koruyucu olarak sodyum benzoat olsun. Şöyle belirtmemiz gerekir: Koruyucu E211, tatlandırıcı E951. yada şöyle de belirtilebilir: Koruyucu Sodyum benzoat, tatlandırıcı aspartam gibi. Ayrıca aroma maddesi kullanılıyorsa “doğal”, “doğala özdeş” veya “yapay” olduğu da belirtilmelidir. örneğin “doğal portakal aroması”. Etiketleme tebliğinde ayrıca şu ifade de mevcut: “Gıda maddesinin bileşiminde tatlandırıcı var ise “İçinde tatlandırıcı vardır”ifadesi, hem şeker hem tatlandırıcı var ise “İçinde şeker ve tatlandırıcı vardır” ifadesi, gıda maddesine %10 veya daha fazla şeker alkol eklenmiş ise “Aşırı Tüketimi Laksatif etkiye neden olabilir” ifadesi, kullanılan tatlandırıcı içerisinde aspartam var ise “Fenil alanin içerir” ifadesi yer almalıdır“. Bizim örneğimizde içinde hem şeker hem de tatlandırıcı (aspartam) var bu nedenle şu iki ifadeyi de etikete yazmak durumundayız: “İçinde şeker ve tatlandırıcı vardır, fenil alanin içerir.”
Örneğin bizim “Buzuldağı Meyve Aromalı Gazoz”umuzda büyükten küçüğe doğru içindekileri sıralarsak şunları yazabiliriz; İçindekiler: Su, Şeker, Doğala özdeş aromalar (Portakal, Mandalina, Limon), Tatlandırıcı (Aspartam E951), Koruyucu (Sodyum benzoat E211). ayrıca şunları da belirtiyoruz; “İçinde şeker ve tatlandırıcı vardır, fenil alanin içerir.”
c) Net miktarı : Sıvı gıda maddelerinde hacim olarak belirtildiği için ml. olarak yazmalıyız. Bizim örneğimizde “200 ml.e” yazmamız gerekir.
d) Üretici ve paketleyici firmanın adı, tescilli markası, adresi ve üretildiği yer :İmalatçı veya ambalajlayıcı veya ithalatçı veya ihracatçı veya dağıtıcı firmanın ticari unvanı, açık adresi, tescilli markası ve üretim yeri bildirilmelidir.Fason üretim yaptırılması halinde üretim yapan firmanın adı ve adresi belirtilmelidir.
Örneğin Üretici : Buzuldağı içecek san.Ltd.Şti Ankara cad. no:1234 Kızılay/ANKARA.
e) Son tüketim tarihi :Aşağıdaki kurallara göre belirlenir:
1- Gıda maddesinin son tüketim tarihi gün, ay ve yıl olarak etiket üzerinde aşağıdaki şekilde kodlanmadan belirtilmelidir.
| Raf ömrü | Son tüketim tarihi |
| 3 aydan kısa ise | gün ve ay |
| 3 -18 ay arasında ise | ay ve yıl |
| 18 aydan uzun ise | yıl |
f) Parti numarası ve/veya seri numarası : aynı anda, aynı zaman diliminde, aynı şartlarda ve aynı ham maddeden bir defada ürettiğimiz üretime yani partiye numara vermemiz gerekiyor. Bu numarayı etiket üzerine basmak durumndayız. Bu numara ve son kullanma tarihi üretim esnasında etiket üzerine yazılmalıdır. Yani şöyle belirtilip: Parti no: …….. üretimden hemen sonra etiket üzerine yazılmalıdır. Aynı şeyi son tüketim tarihi içinde yapmamız gerekir.
g) Üretim izin tarihi ve sayısı, sicil numarası veya ithalat kontrol belgesi tarihi ve sayısı : Üretim izinleri 5996 sayılı kanunun çıkmasıyla kaldırıldı. Bunun yerine gıda onay ve kayıt numaraları geldi. Gıda onayı et ve et ürünleri, süt ve süt ürünleri gibi hayvansal gıda üreten yerlere veriliyor. Yani bu işletmelere sıkı bir denetimden sonra onay veriliyor, bunların dışındaki gıda işletmeleri için ise sadece kayıt yetiyor. Yani bu madde de belirtilen üretim izin tarihi ve sayısı ile sicil numarasının yeri onay veya kayıt numarası ve tarihi alıyor. İthalat kontrol numarası ise; sedace ithal edilen ürünler ile alakalıdır. İthal edilen ürünler için Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından Kontrol Belgesi almak gerekiyor.
Bizim Buzuldağı Meyveli Gazoz ürünümüzün etiketine şöyle bir ifade yazılması lazım: Gıda, Tarım ve Hayvancılı Bakanlığının …/…/….. tarih ve ……… sayılı kayıt nolu ……….. adresinde faaliyet gösteren ………………. üretim tesisinde Türk Gıda Kodeksine uygun olarak üretilmiştir.
Bu ürün ithal olsa idi şöyle yazmak gerekirdi: Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının …/…/… tarih ve sayılı izni ile ithal edilmiştir. Burdaki tarih ve sayı kontrol belgesi üzerindeki tarih ve sayıdır.
h) Orijin ülke : Bizim örneğimizde Türk Malı veya TM yazılmalı.
ı) Gerektiğinde kullanım bilgisi ve/veya muhafaza şartları : Tüketim öncesi bir işlem gerektiren durumlarda gıdanın doğru kullanımını sağlamak için gerekli hazırlama bilgisi etiket üzerinde açıkça anlaşılır biçimde yer almalıdır. Gıda maddesinin son tüketim tarihi veya raf ömrünün yanı sıra özel muhafaza şartlarını gerektiriyorsa bu şartlar ve bu şartlarda kullanımı etiket üzerinde belirtilmelidir.
Bizim örneğimizde : Soğuk içiniz. Direk güneş ışığına maruz bırakmayınız.
i) Hacmen %1.2 den fazla alkol içeren içeceklerde alkol miktarı : Bizim ürünümüzde alkol zaten içerik olarak yok.
Bu kadarla yetinmiyoruz tabiki. Alkolsüz İçecekler Tebliğinin Tanımlar başlıklı 4. maddesinin a bendinde bizim ürünün tanımı şöyle yapılmıştır:
a) Aromalı içecek: Su, aroma maddeleri ve/veya diğer bileşenler ile şeker ilave edilerek veya edilmeden tekniğine göre gazlı veya gazsız olarak üretilen veya aromalı şurubun sulandırılması ile hazırlanan içeceği,Bu tanımda tatlandırıcı geçmiyor. Yani içine tatlandırıcı konur ifadesi yok. Türk Gıda Kodeksi – Gıda Maddelerinde Kullanılan Tatlandırıcılar Tebliği‘nin Tatlandırıcıların kullanımı başlıklı 5. maddesinin bazı bentleri aşağıdaki gibiridir:
c) Gıda maddelerinin üretiminde kullanılacak veya tüketiciye doğrudan sunulacak tatlandırıcılar, sadece bu Tebliğ ekinde yer alan tatlandırıcılar olmalıdır.ç) Gıdaların üretiminde kullanılacak olan tatlandırıcılar sadece bu Tebliğ eklerinde belirtilen koşullar altında kullanılabilir.e) Bu Tebliğin ekinde belirtilen maksimum miktarlar, kullanım talimatlarına uygun olarak tüketime hazır hale getirilen ürünlerdeki değerlerdir.Burdaki maddelerde de belirtildiği gibi tebliğin ekine bakmak lazım. Tebliğin ekinde ise şunlar var:
EK
TATLANDIRICILAR (1)
| Ürün Adı | | E 950 | E 951 | E 952 (*) | E 954 (**) | E 955 | E 957 | E 959 | E 962 (***) |
| Alkolsüz içecekler (Enerjisi azaltılmış veya şeker ilavesiz ) | |||||||||
| Su bazlı aromalandırılmış içecekler | - | 350 mg/L | 600 mg/L | 250 mg/L | 80 mg/L | 300 mg/L | - | 30 mg/L | 350 mg/L(a) |
l) Enerji veya yağ değerlerinde sağlanan en az %25 lik azalmalar etiket üzerinde “azaltılmış” veya eşdeğeri bir kelimeyle ifade edilmelidir.
Ayrıca Enerji besin öğeleri tablosu da etikete eklenmeli, ne kadar enerjisi azaldığı da belirtilmelidir.
Bu nedenle etiketimizde Enerji besin öğrleri tablosundan başka “enerjisi %… azaltılmıştır.” ifadesi de konulmalıdır.
Yaptığımız örneği aşağıda etiket formatında görebilirsiniz.
Etiketlerinizi yapmadan önce mutlaka ilgili tebliğ ve mevzuatları okumanızı tavsiye ediyoruz.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder